اقامتگاه‌های بوم‌گردی تأثیر بسزایی در توانمندسازی گردشگری مناطق مختلف کشور دارند

ازیار آل داوود رئیس هیئت مدیره انجمن اقامتگاه‌های بوم‌گردی، در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه میراث و گردشگری  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، وضعیت فعلی اقامتگاه‌های بوم‌گردی را چنین تشریح کرد: اقامتگاه‌های بوم‌گردی فعلاً در حال زیاد شدن هستند و این زیاد شدن به نفع فعالان این عرصه نیست. البته زیاد شدن آن‌ها مشکلی را ایجاد نمی‌کند؛ اما خیلی از افراد که اقدام به راه‌اندازی این اقامتگاه‌ها کرده‌اند اطلاعی از نحوه کار در این حوزه ندارند. در اصل اقامتگاه‌های بوم‌گردی کمی بدون برنامه‌ریزی و بی‌رویه زیاد شده‌اند و اینکه آینده‌شان چه خواهد شد، کمی مبهم است.

او در پاسخ به این سؤال که به نظر نمی‌رسد ما به تعداد اقامتگاه‌های بوم‌گردی بیشتری نیاز داریم، گفت: آنچه که امروز زیاد می‌شود اقامتگاه بوم‌گردی نیست، اکثر مکان‌هایی که به نام اقامتگاه بوم‌گردی راه‌اندازی می‌شوند، چیزی شبیه سوئیت و هتل هستند. البته ضوابطی برای چگونگی درجه‌بندی آن‌ها و برنامه‌ریزی برایشان نوشته شد؛ اما آنچه که امروز به عنوان ضوابط اعلام شده، اقامتگاه‌های بوم‌گردی را بیشتر به سمت هتلی شدن و اتاق‌های سرویس‌دار می‌برد. در این ضوابط نه توسعه پایدار در نظر گرفته شده و نه آموزش مناسبی به افرادی که اقدام به راه‌اندازی اقامتگاه‌های بوم‌گردی کردند، داده‌اند. می‌گویند به این افراد آموزش دادیم، اما آن کاری که انجام می‌دهند برای افرادی که در عرصه راه‌اندازی و اداره اقامتگاه‌های بوم‌گردی فعال هستند، آموزش پرمحتوایی نیست و به نظر می‌رسد که فقط اسم آموزش روی آن است. در اصل آموزشی که باید و شاید داده نمی‌شود.

آل داوود بیان کرد: اقامتگاه‌های بوم‌گردی می‌توانستند با برنامه‌ریزی درستی راه‌اندازی شوند و ما نیز تأکید زیادی روی آن داشتیم. فردی که تصمیم به راه‌اندازی اقامتگاه‌های بوم‌گردی داشت، باید قبل از راه‌اندازی چنین اقامتگاهی آموزش می‌دید؛ اما هم‌اکنون اینچنین نیست و افراد پس از راه‌اندازی اقامتگاه آموزش می‌بینند! البته پیش از این اعلام شده که مجوز بهره‌برداری از اقامتگاه‌های بوم‌گردی به شرط آموزش دیدن به افراد داده می‌شود. ما نیز در شرایط فعلی تصور می‌کنیم در زمانی که مسئولیت نداشتیم، خیلی مؤثرتر و کارسازتر بودیم. البته ظاهرا بخش خصوصی هستیم و باید اختیاراتی داشته باشیم، اما هیچ اختیاری نداریم. همه مدیران اقامتگاه‌های بوم‌گردی از ما توقع دارند که به مشکلاتشان رسیدگی کنیم، ولی کسی نمی‌داند که رسیدگی به این مشکلات در توان ما نیست.

او افزود: کسانی که کمی جدی‌تر کار کردند و به روستا و منطقه خودشان علاقه داشتند، موفق هستند و به نظر می‌رسد که از میان ۱۲۰۰ اقامتگاه بوم‌گردی شاید حدود ۲۰۰ اقامتگاه با چنین شرایطی کار می‌کنند. بقیه عملاً کاری نمی‌کنند. یعنی اقامتگاهی ساخته‌اند و نمی‌دانند که چگونه باید مسافر جذب کنند. این در صورتی است که اقامتگاه‌های بوم‌گردی می‌توانستند، شرایط بهتری داشته باشند. ما در نظر داشتیم که اقامتگاه‌های بوم‌گردی حداقل احیاکننده فرهنگ و سنن مناطق باشند، اما وقتی کسی از شیراز به شمال می‌رود و اقامتگاه بوم‌گردی می‌زند و بالعکس این نیز انجام می‌شود، این اتفاق نمی‌افتد.

آل داوود با توجه به شرایط فعلی آینده اقامتگاه‌های بوم‌گردی را چنین تصویر کرد: اگر گردشگر با حجم زیاد به کشور بیاید خانه‌ها پر می‌شوند و همه مکان‌هایی که به نام اقامتگاه بوم‌گردی راه‌اندازی شده‌اند، به فعالیت خود ادامه می‌دهند. ولی بهتر بود که ما بتوانیم اکولوژ‌های بوم‌گردی، اقامتگاه‌ها و هتل‌هایمان را از یکدیگر تفکیک کنیم تا گردشگری که برای اقامت در یک اکولوژ بوم‌گردی وارد یک روستا می‌شود، آنچه را که از یک اکولوژ بوم‌گردی توقع دارد ببیند؛ اما امروز چنین نیست و این امر نارضایتی برخی از گردشگران را به دنبال دارد. در نهایت هویت کار اقامتگاه‌های بوم‌گردی از بین می‌رود.

او بیان کرد: عرصه گردشگری خیلی می‌تواند به توانمندسازی مناطق محروم کمک کند. به هر صورت وقتی پای گردشگر به مناطق کشور باز شود زمینه مناسب برای ایجاد شغل در روستا‌ها فراهم می‌شود و فرهنگ‌هایی که مناطق مختلف کشور داشتند، احیا می‌شود. جاذبه اصلی گردشگری کشور ما همین فرهنگ‌ها هستند و ما باید به آن توجه کنیم و اگر سعی کنیم، در امر استقبال از حضور گردشگران در کشور از آنچه که کشور‌های دیگر انجام داده‌اند، بهره بگیریم در نهایت آنچه که به عنوان برند مهمان‌نوازی در ایران در سطح جهان شناخته شده به مرور زمان ضعیف می‌شود.

رضا حسینی، فعال و مدرس گردشگری و تدوین کننده استاندارد آموزشی مدیران اقامتگاه‌های بوم‌گردی نیز درباره تجربه خود از راه اندازی بوم گردی ها و برگزاری کلاس های آموزشی در این زمینه به ما گفت: ما در سال ۹۵ دو دوره کلاس‌های آموزشی مدیران اقامتگاه‌های بوم‌گردی را در سمنان برگزار کردیم که منجر به ایجاد اقامتگاه بوم‌گردی ناصرلشکر، اقامتگاه بوم‌گردی در مهدی‌شهر سمنان و اقامتگاه بوم‌گردی در منطقه خارتوران می‌شود. همین دوره را در اصفهان و کهگیلویه و بویراحمد نیز اجرا کردیم. ممکن است که همه‌گیر و فراگیر نباشد، اما اگر در کنار استانداردش کتابی منتشر شود و اپلیکیشن‌های کاربردی وجود داشته باشد، تأثیرات خوبی خواهد داشت.